E-type lang ang katanungan sa loob ng box at pindutin ang search salawikain sawikain
Custom Search

Ano ang Epiko? Ano ang Katangian ng Epiko at Mga Halimbawa ng Epiko

Ang Epiko o Epic sa wikang Ingles ay uri ng panitikan na matatagpuan sa iba’t-ibang grupong etniko. Ito ay tumatalakay sa mga kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil may mga tagpuang makababalaghan. 

Ang mga pangunahing tauhan dito ay nagtataglay ng katangiang nakahihigit sa karaniwang tao at kadalasan siya ay buhat sa lipi ng mga diyos o diyosa. 

Ang epiko ay galing sa salitang Griyego na ‘epos’ na ang kahulugan ay ‘awit’. Ang mga ito ay nasa anyo ng berso o talata ngunit ito ay iba-iba at bukod-tangi sa bawat rehiyon at hindi maikukumpara sa mga Kanluraning epiko.


Mga Katangian ng Epiko

Paggamit ng mga bansag sa pagkilala sa tiyak na tao
Mga inuulit na salita o parirala
Mala-talata na paghahati o dibisyon sa mga serye ng kanta
Kasaganaan ng mga imahe at metapora na makukuha sa pang araw-araw na buhay at kalikasan (halaman, hayop, mga bagay sa kalangitan, atbp.)

Kadalasang umiikot sa bayani, kasama ang kanyang mga sagupaan sa mga mahihiwagang nilalang, anting-anting, at ang kanyang paghahanap sa kanyang minamahal o magulang; ito rin ay maaaring tungkol sa panliligaw o pag-aasawa.

HALIMBAWA NG EPIKO

1. Epiko ng Luzon 
Biag ni Lam-ang (Ilocos)
Hudhud: Kwento ni Aliguyon (Ifugao)
Ibalon (Bicol)
Kudaman (Palawan)
Manimimbin (Palawan)
Ullalim (Kalinga)

2. Epiko ng Visayas
 Hinilawod (Panay)
 Humadapnon (Panay)
 Labaw Donggon (Bisayas)
 Maragtas (Bisayas)

3. Epiko ng Mindanao 
Bantugan
Darangan (Maranao)
Indarapatra at Sulayman (Maguindanao)
Agyu
Bidasari
Olaging (Bukidnon)
Sandayo (Zamboanga)
Tudbulul
Tuwaang
Ulahingan
Ulod



Anekdota, Kahulugan at Mga Halimbawa

Kahulugan ng Anekdota
Ang anekdota ay isang maikling salaysay ng isang nakawiwili, naklilibang o patalambuhay na pangyayari. Nagagamit din ito sa talumpati lalo na sa pagsisimula o sa pagwawa kaso kung may puntos na nais bigyan ng diin ng tagapagsalita. 

Ang anekdota ay maaari ring personal o pangyayari sa buhay ng manunulat o mananalumpati. Sa pamamagitan nito maipasisilip nila ang isang bahagi ng kanilang buhay na maaaring kapulutan ng aral.

Halimbawa ng Anekdota
Isang mahirap na tao ang tumama ng suwipstik. Siya ay maysakit sa puso kaya’t ang ahenteng binilhan niya ng tiket ay nag-isip ng paraan upang maihatid ang balita nang hindi aatakihin sa puso ang tumama. Sa kanilang pag-uusap ay tinantiya ng ahente kung ano ang magiging damdamin ng tao kung malaman na ito ay tumama sa suwipistik. Sinabi ng tao na kung siya ay tumama ay ibibigay niya ang kalahati sa ahente. Ang ahente ang inatake sa puso. 


Nobela, Layunin ng Nobela, Katangian ng Nobela, Mga Uri ng Nobela at mga Halimbawa ng Nobela

 Ang nobela ay isang mahabang kathang pampanitikan na naglalahad ng mga pangyayari na pinaghahabi sa isang mahusay na pagbabalangkas na ang pinakapangunahing sangkap ay ang pagkakalabas ng hangarin ng bayani sa dako at ng hangarin ng katunggali sa kabila. 


Ang nobela ay isang makasining na pagsasalaysay ng maraming pangyayaring magkasunod at magkakaugnay.


Layunin ng Nobela:

1. gumising sa diwa at damdamin

2. nananawagan sa talino ng guni-guni

3. mapukaw ang damdamin ng mambabasa

4. magbigay ng aral tungo sa pag-unlad ng buhay at lipunan

5. nagsisilbing daan tungo sa pagbabago ng sarili at lipunan

6. nagbibigay inspirasyon sa mambabasa

7. napupukas nito ang kaalaman ng tao sa pagsulat ng nobela



Katangian ng Nobela

1. maliwanag at maayos na pagsulat ng mga tagpo at kaisipan

2. pumupuna sa lahat ng mga larangan ng buhay

3. dapat maging malikhain at maguni-guni ang paglalahad

4. pumupukaw ng damdamin ng mambabasa kaya ito nagiging kawili-wili

5. kailangang isaalang-alang ang ukol sa kaasalan

6. maraming ligaw na tagpo at kaganapan

7.ang balangkas ng mga pangyayari ay tumutukoy sa kaisahang ibig mangyari

8.  malinis at maayos ang pagkakasulat

9. magandang basahin

10. maraming magagandang tagpuan kung saan nakikilala pa ng lalo ang mga tauhan


Mga Halimbawa ng Nobela

1. Mga Ibong Mandaragit - Amado V. Hernandez

2. Lalaki Sa Dilim - Benjamin M. Pascual

3. El filibusterismo - Jose Rizal


Uri ng Nobela

1. Nobelang  Romansa :  Ukol sa Pagkakaibigan.

2. Kasaysayan:  Bininigyang diin ang kasaysayan o pangyayaring nakalipas na

3. Nobelang Banghay:  Isang akdang nasa pagkakabalangkas ng mga pangyayari ang ikawiwili ng mga mambabasa. 

4. Nobelang masining:  Paglalarawan sa tauhan at pagkasunod-sunod na pangyayari ang ikawiwili ng mga mambabasa.

5. Layunin:   mga layunin at simulan, lubhang mahalaga sa buhay ng tao. 

6. Nobelang tauhan:  Binibigyang-diin sa nobelang ito ang tauhan ng pangunahing tauhan, mga hangarin, kalagayan, sitwasyon .

7. Nobelang pagbabago:  Ukol sa mga pangyayari na nakakapagpabago ng ating buhay o sistema.